دومین کارگاه «تقویت تاب‌آوری نظام سلامت» ویژه مدیران میانی در سازمان مرکزی دانشگاه علوم پزشکی تهران برگزار شد

به گزارش سینا رسانه دانشگاه علوم پزشکی تهران معاونت توسعه مدیریت و برنامه‌ریزی منابع، کارگاه «تقویت تاب‌آوری نظام سلامت» دومین جلسه از سلسله کارگاه‌های نیازسنجی شده در سال ۱۴۰۲ است که 15 اذر 1402 بر اساس نتایج ارزیابی شایستگی مدیران، برنامه‌ریزی و اجرا شد. 

در این کارگاه عناوین ماهیت و اهمیت نظام سلامت، اجزا و اهداف نظام سلامت، مدل‌های نظام سلامت در جهان، اجزا و اهداف سازمان‌های بهداشتی و درمانی، چالش‌های نظام سلامت و سازمان‌های بهداشتی و درمانی، انواع شوک‌ها، بحران‌ها و بلایای تهدیدکننده سازمان‌های بهداشتی و درمانی، مدیریت خطر حوادث و سوانح در سازمان‌های بهداشتی و درمانی، ضرورت تقویت تاب‌آوری سازمان‌های بهداشتی و درمانی، اصول، ویژگی‌ها و اقدامات تاب‌آوری سازمان‌های بهداشتی و درمانی، مراحل مدیریت خطر حوادث و سوانح در سازمان‌های بهداشتی و درمانی، مدل مفهومی و اجرایی تقویت تاب‌آوری سازمان‌های بهداشتی و درمانی، راه کارهای عملی تقویت تاب‌آوری سازمان‌های بهداشتی و درمانی و نحوه تدوین برنامه عملیاتی تقویت تاب‌آوری سازمان‌های بهداشتی و درمانی مطرح شد.

کارگاه به‌صورت کاربردی و با مثال‌ها و مصادیق متعدد با مشارکت مدیران باهدف تقویت دانش، مهارت و نگرش مدیران در زمینه تقویت تاب‌آوری سازمان‌های بهداشتی و درمانی دانشگاه اجرا شد. 

یک مدل سیستمی و عملیاتی برای تقویت تاب‌آوری سازمان‌های بهداشتی و درمانی معرفی و مجموعه راه کارهایی برای تقویت تاب‌آوری هر کدام از اجزای ساختاری، فرایندی و بافتاری این مدل معرفی شد؛ همچنین چالش‌هایی که اجزای نظام سلامت و سازمان‌های بهداشتی و درمانی ایران با آن مواجه هستند توضیح داده شد.

یک چک‌لیست برای ارزشیابی تاب‌آوری سازمان‌های بهداشتی و درمانی معرفی شد و نتایج ارزشیابی تاب‌آوری سازمان‌های بهداشتی و درمانی یک دانشگاه ارائه شد و نحوه تدوین و اجرای برنامه عملیاتی تقویت تاب‌آوری سازمان‌های بهداشتی و درمانی با مثال توضیح داده شد.

پنج نکته کلیدی تقویت تاب‌آوری سازمان‌های بهداشتی و درمانی عبارت‌اند از نظام سلامت شامل سازمان‌ها، گروه‌ها و افرادی است که سیاست‌گذاری، تأمین مالی، تولید منابع و ارائه خدمات سلامت را باهدف تأمین، حفظ و ارتقای سلامتی مردم؛ پاسخ‌گویی به انتظارات آنها و حمایت مالی از ایشان در مقابل هزینه‌های سلامت بر عهده دارد. ارتقا و حفظ سلامتی مردم جامعه، پاسخ‌گویی و حمایت مالی اهداف نهایی نظام سلامت و دسترسی، کیفیت، کارایی، عدالت، تاب‌آوری و پایداری اهداف میانی نظام سلامت هستند. حاکمیت و رهبری، تأمین مالی، نیروی انسانی، تسهیلات، تجهیزات و دارها، اطلاعات و فرایندهای ارائه خدمات سلامت اجزای ساختاری و فرایندی نظام سلامت را تشکیل می‌دهند، مدیریت خطر حوادث و سوانح فرایندی منظم برای به‌کارگیری تصمیم‌هاى سازمانى، مهارت‌هاى عملکردى و ظرفیت‌های موجود به‌منظور اجراى راهکارها و سیاست‌هایی باهدف کاهش اثرات سوء مخاطرات است. مراحل چرخه مدیریت خطر حوادث و سوانح عبارت‌اند از پیشگیری و کاهش خطر، آمادگی، پاسخ و بازسازی و بازتوانی، تاب‌آوری نظام سلامت توانایی، قابلیت و ظرفیت پیش‌بینی، پیشگیری، جذب، تطبیق و تغییر نظام سلامت به هنگام مواجه با شوک و بحران و ارائه مستمر خدمات سلامت در زمان مدیریت شوک و بحران است. بهبود شش بلوک ساختاری و مدیریت تعاملات بین آنها به‌گونه‌ای که منجر به ارتقای عملکرد نظام سلامت شود، ویژگی‌های تاب‌آوری نظام سلامت عبارت‌اند از قابلیت پیش‌بینی شوک‌ها و بحران‌ها، توانایی پیشگیری و آمادگی برای مواجه با شوک‌ها و بحران‌ها، ظرفیت ایستادگی و تحمل در مقابل شوک‌ها و بحران‌ها، توانایی پاسخ‌دهی سریع به شوک‌ها و بحران‌ها، ظرفیت مدیریت (جذب، تطبیق و تغییر) شوک‌ها و بحران‌ها، ظرفیت حفظ وظایف روتین و ارائه خدمات سلامت در زمان مدیریت بحران و  یادگیری به‌منظور تقویت نظام سلامت در آینده و اقدامات تاب‌آوری نظام سلامت عبارت‌اند از پیش¬بینی، پیشگیری، آمادگی، جذب، تحمل، تطبیق و تغییر. مدیران با پیش‌بینی شوک‌ها، مجموعه اقداماتی را باید برای تقویت نظام سلامت بکار گیرند تا احتمال رویارویی با شوک و یا اثرات نامطلوب آن را کاهش دهند. واکنش مناسب سازمان‌ها به ماهیت، فراوانی و شدت شوک بستگی دارد. درصورتی‌که، شدت شوک کم باشد یا تاب‌آوری نظام سلامت زیاد باشد، با اندک تغییراتی در منابع و فرایندهای سازمان می‌توان شوک را جذب و آن را مدیریت کرد. درصورتی‌که، شدت شوک بیشتر از توان جذب نظام سلامت باشد، باید تغییرات بیشتری ایجاد کرد تا سازمان بتواند از عهده تقاضای ایجاد شده برآید و با شرایط جدید هماهنگ شود. تطبیق و تغییر موجب می‌شود که سازمان‌های بهداشتی و درمانی به هنگام بروز شوک و بحران، فعالیت‌های روتین خود را ارائه دهند و آسیب‌پذیر و بدون دفاع نباشند.

توضیح اینکه جلسات بعدی این سلسله کارگاه‌ها بر اساس نتایج ارزیابی شایستگی ادامه دارد.